historia

Według ówczesnego statutu Federacji, funkcja wiceprezesa przechodziła kolejno w drodze rotacji, na okres jednego roku, ze związku na związek według ich kolejności przystępowania do Federacji.  W dniu 11 października 1996 funkcję tę na pierwszy rok kadencji nowego zarządu objęła Anna Koralewska-Makar (Malmö), a w dniu 29 czerwca 1997, na następnym zebraniu Rady Federacji w Krakowie, przejęła ją Maria Michejda (Waszyngton).  We wrześniu 1997 Barbara Roniker zrezygnowała z pełnienia funkcji skarbnika.  Zgodnie ze statutem Federacji, prezes mianował na jej miejsce zastępcę, którym na resztę kadencji został Józef Mazurek (Chicago).

Na paryskim zebraniu Rady Federacji naszkicowano priorytety działania Federacji na nową kadencję, które obejmowały:

1. Rozszerzenie Federacji przez przyłączenie się dodatkowych organizacji;
2. Kontakty, koordynacja, wymiana doświadczeń i ułatwienie współpracy między organizacjami należącymi do Federacji;

Kontakty międzynarodowe, w tym również z organizacjami i władzami polskimi.

W momencie odbywania się zebrania Rady Federacji w Paryżu w październiku 1996 roku, do Federacji  należało 6 związków polskich lekarzy zagranicą: dwa we Francji (Paryż i Lille), dwa w Stanach Zjednoczonych (Waszyngton i Chicago) i po jednym w Anglii (Londyn) i Szwecji (Sztokholm).  W zebraniu Rady w Paryżu uczestniczyli jednak również, w charakterze obserwatorów, przedstawiciele czterech innych związków.  Tuż potem związki w ten sposób reprezentowane na zebraniu Rady zgłosiły swój akces i zostały przyjęte do Federacji.  Były to związki polskich lekarzy na Litwie, Białorusi i Ukrainie oraz największy polski związek lekarski zagranicą z siedzibą w Krefeld (Niemcy).

Zgodnie z zaleceniem Rady Federacji, ekspansja Federacji była jednym z priorytetów działania w tym okresie.  W styczniu 1997 roku sekretarz Rady Federacji rozesłał list z wyczerpującą informacją o Federacji do piętnastu polskich organizacji medycznych w różnych krajach, nie należących do Federacji.  (Niektóre z tych organizacji były zaledwie w początkowym stadium organizacyjnym, poza które nigdy nie wyszły.)  Rezultatem tej akcji, zmierzającej do zrzeszenia w Federacji wszystkich istniejących polskich organizacji lekarskich zagranicą, było zwiększenie liczby związków należących do Federacji z sześciu w październiku 1996, do czternastu w czerwcu 1998.

W dwa lata później Federacja zrzeszała 17 organizacji.  O ile nam wiadomo, poza Federacją pozostawały wówczas tylko dwie lub trzy zorganizowane i funkcjonujące grupy polskich lekarzy zagranicą.  Obecnie Federacja liczy 16 członków, gdyż jeden związek członkowski wystąpił z Federacji w roku 2001.  Dwa inne związki wprawdzie nadal formalnie należą do Federacji, ale nie są czynne w Federacji i łączność z nimi ustała.

Drugi z wyznaczonych przez Radę Federacji priorytetów działania dotyczył sprawności organizacyjnej funkcjonowania Rady Federacji.  Statut Federacji przewiduje, że organem decydującym i zarządzającym Federacją jest Rada Federacji.  Zadaniem prezesa Rady jest koordynacja jej działalności.  Koordynacja działalności Rady stała się zadaniem trudnym ze względu na liczebność Rady i rozmieszczenie jej członków na rozległym obszarze geograficznym.  Federacja obejmowała już teraz nie tylko cztery związki założycielskie, wszystkie ulokowane względnie blisko siebie na terenie Zachodniej Europy, ale również związki położone za oceanem i związki działające na terytorium byłego ZSRR.  Funkcjonowanie Rady przez zwoływanie zebrań Rady stało się logistycznie trudniejsze niż dawniej, a również finansowo obciążające dla członków Rady Federacji.  Nie można było, tak jak to było początkowo, kiedy wszyscy członkowie Rady byli od siebie oddaleni niewielkimi odległościami, zwoływać częste zebrania Rady.  Zmieniono więc statut Federacji, który wymagał corocznego odbywania posiedzeń Rady.  Porozumiewanie się drogą elektroniczną nie było jeszcze wówczas możliwe.

W październiku 1996, na początku kadencji nowowybranego zarządu, z dwunastu członków Rady Federacji reprezentujących sześć związków członkowskich, tylko czterech (a więc 33%) miało dostęp do internetu i poczty elektronicznej.  W następnych dwóch latach ta sytuacja poprawiła się tylko nieznacznie.  W pierwszym kwartale 1997 roku,  Rada Federacji liczyła już 19 członków (reprezentujących 10 związków członkowskich); tylko dziewięciu z nich, a więc 47%, posiadało dostęp do poczty elektronicznej.  Pod koniec kadencji obecnego zarządu, tj. w połowie roku 1998, Federacja zrzeszała 14 związków, reprezentowanych w Radzie Federacji przez 29 delegatów, z których 13 (a więc nadal tylko 45%) miało dostęp do e-mail.  Konieczne było stworzenie demokratycznego i skutecznego sposobu porozumiewania się, prowadzenia dyskusji i podejmowania decyzji.  Znaleziono rozwiązanie w postaci „Konferencji Korespondencyjnych” – listów okólnych rozsyłanych zwykłą pocztą przez prezesa Federacji w pierwszym roku jego kadencji raz na miesiąc, a następnie raz na dwa miesiące, indywidualnie do każdego członka Rady.  „Konferencje Korespondencyjne” można było scharakteryzować następująco:

• Były trybem komunikowania się członków Rady Federacji;
• Miały służyć takiemu porozumiewaniu się między członkami Rady Federacji, które zastępowało regularne zebrania i zapewniało, że wszyscy byli na bieżąco poinformowani o wydarzeniach dotyczących Federacji i wszyscy mieli możność wypowiedzenia się i wpłynięcia na decyzje i sposób postępowania;
• Były rozsyłane pocztą na początku każdego parzystego miesiąca (tj. 6 razy w roku);
• Wszyscy członkowie Rady byli proszeni o korzystanie z tego trybu porozumiewania się przez zgłaszanie materiałow do zamieszczenia.

W trakcie obecnej kadencji wydano łącznie 12 takich „Konferencji Korespondencyjnych”.  Ta metoda pozwoliła zredukować trudności wynikające z odległości i przyniosła w rezultacie czynne zaangażowanie członków Rady Federacji w dyskusje i decyzje podejmowane przez Radę.

Nowy prezes i zarząd kierowali się zasadą, że Federacja jest organizacją niejednolitą i jako taka powinna być kierowana przez bezstronnego koordynarora i moderatora, który nie powinien narzucać swojego kierunku innym.  Federacja jest heterogenna i nie można oczekiwać, że jej członkowie będą mieli we wszystkich sprawach jednakowe i całkowicie zgodne poglądy.  Prezes powinien się starać zachować obiektywność i bezstronność w swojej roli reprezentanta Federacji.  Zadaniem prezesa jest reprezentowanie stanowiska, które stanowi konsensus stanowisk członków Rady.  Prezes jest odpowiedzialny za ustalenie, jaki jest konsensus stanowisk członków Rady, a jakie zasadnicze kwestie pozostają sporne w takim stopniu, że nie powinny być częścią stanowiska zajmowanego przez Federację.  Poprzez „Konferencje Korespondencyjne” przeprowadzono szereg formalnych głosowań, dotyczących decyzji o przyjęciu nowych członków Federacji i wprowadzających zmiany do statutu Federacji.  Uczestnictwo członków Rady Federacji w tych głosowaniach było dobre.  We wszystkich przypadkach uzyskiwano quorum niezbędne dla ważności wyników głosowania.  Ponadto „Konferencje Korespondencyjne” służyły do przeprowadzania ankiet i zbierania opinii od członków Rady.  Udział członków Rady w ankietach był również dobry.  Wynosił on średnio 62%, z rozrzutem od 43% do 84%.

Informacje o działalności Rady były zamieszczane w „Konferencjach Korespondencyjnych” (wydawnictwie przeznaczonym dla członków Rady), a wiadomości z życia poszczególnych związków – w Biuletynie Federacji (wydawnictwie przeznaczonym dla wszystkich członków organizacji należących do Federacji).

Projekt Biuletynu Federacji był po raz pierwszy wysunięty na zebraniu Rady Federacji w Lille w roku 1994, ale definitywna decyzja wydawania Biuletynu została podjęta dopiero na zebraniu Rady w Paryżu w dwa lata później.

Założenia wydawnicze Biuletynu były następujące:

1. Głównym celem Biuletynu będzie realizacja statutu Federacji w punkcie dotyczącym wzajemnej wymiany informacji o działalności związków należących do Federacji;
2. Głównymi odbiorcami Biuletynu będą członkowie organizacji należących do Federacji, z dystrybucją kopii Biuletynu przez związki federacyjne.

Począwszy od stycznia 1997, Biuletyn ukazywał się 6 razy w roku i wychodził punktualnie raz na dwa miesiące.

Materiał opublikowany w pierwszych ośmiu numerach Biuletynu przedstawiał sie pod względem zajmowanej objętości jak następuje:

• Informacja o związkach należących do Federacji i ich działalności – 52%;
• Informacja o Federacji – 20%;
• Informacja o różnych innych organizacjach, konferencjach, zjazdach itp. – 14%;
• Kalendarz wydarzeń – 10%;
• Materiał czysto techniczny (nagłówek, spis treści, stopka redakcyjna) – 4%.

Jak wspomniano wyżej, mniej niż połowa członków Rady Federacji miało w owym czasie dostęp do internetu.  „Szeregowi” członkowie związków należących do Federacji z pewnością nie byli pod tym względem bardziej uprzywilejowani.  Z tego powodu Biuletyn wychodził w dwóch równoległych wersjach, internetowej i drukowanej.  Wersja drukowana była rozsyłana do wszystkich członków Rady Federacji z apelem o sporządzenie kopii i rozprowadzenie w swoim związku.  Objętość Biuletynu była

utrzymywana w granicach 6 stron dla ułatwienia i ograniczenia kosztów powielania Biuletynu w celu jego rozprowadzenia do członków.  Ponadto prezes i sekretarz Federacji rozsyłali między 40 a 80 egzemplarzy Biuletynu do polskich organizacji lekarskich i innych, w Polsce i zagranicą, a również do instytucji i osób, którym chcieliśmy przekazywać informacje o Federacji.

W miesiąc po zebraniu Rady Federacji w Paryżu, w listopadzie 1996, założono witrynę Federacji w internecie.  Witryna zawierała informacje o Federacji, w tym wykaz wszystkich związków należących do Federacji, informacje o nich, statut Federacji w trzech językach, później wszystkie wydane Biuletyny Federacji.  „Webmaster” kontaktował się indywidualnie z prezesami związków należących do Federacji i uzgadniał z nimi materiały informacyjne o ich związkach do zamieszczenia w internecie.  Z czasem niektóre związki uruchomiły własne witryny, które zostały podłączone pod witrynę Federacji.

Trzeci z priorytetów działania Federacji, sprecyzowany i potwierdzony na posiedzeniach Rady oraz drogą ankiet przeprowadzanych wśród członków Rady, koncentrował się na nawiązaniu kontaktów z organizacjami w Polsce i z organizacjami międzynarodowymi.

Odnosiło się to w dużym stopniu do międzynarodowych zjazdów polskich lekarzy.  Dr Henryk Roztoczyński z Chicago, stojący na czele organizacji pod nazwą „Światowy Kongres Lekarzy Polaków”, przy współpracy z lokalnym Komitetem Organizacyjnym w Częstochowie, zorganizował i przeprowadził w Częstochowie w latach 1991 i 1995 dwa pierwsze zjazdy międzynarodowe polskich lekarzy, które przyciągnęły dużą liczbę uczestników z szeregu krajów.  Federacja nie brała udziału w tych zjazdach.  Obecnie zbliżał się trzeci kongres dr Roztoczyńskiego i Rada Federacji zadecydowała skorzystać z nadarzającej się okazji i przedstawić się na tym Kongresie ogółowi polskich lekarzy w kraju i zagranicą.  Do programu kongresu zgłoszono dwa referaty przedstawiające Federację i szereg wystąpień opisujących poszczególne związki należące do Federacji.

Inną instytucją, z którą w tym samym okresie nawiązano korzystne dla obu stron stosunki, była Naczelna Izba Lekarska w Polsce.  Bezpośrednio po zakończeniu III Światowego Kongresu Polonii Medycznej w Krakowie, prezes Federacji spotkał się z upoważnienia Rady Federacji z prezesem Naczelnej Izby Lekarskiej w Warszawie.  Podczas tego spotkania zadeklarowano wspólnie rozwój nawiązanych w ten sposób kontaktów.

W przeciągu następnego roku stosunki między Federacją a Naczelną Izbą Lekarską przyniosły formalne uznanie Federacji za reprezentanta polskich lekarzy zagranicą przez Naczelną Izbę Lekarską.  Był to punkt przełomowy dla przyszłości Kongresów Polonii Medycznej.  Naczelna Izba Lekarska zgodziła sie podjąć organizacji nastepnego, IV Światowego Kongresu Polonii Medycznej, w imieniu Federacji.  Od tego czasu Światowe Kongresy Polonii Medycznej odbywają się pod egidą Federacji.  Cele, format i zarys programu IV Kongresu zostały przedyskutowane i zatwierdzone przez Radę Federacji.  Rada zdawała sobie sprawę, że Kongres Polonii Medycznej ma odrębne cele i innych uczestników, niż inne polskie zjazdy medyczne i przywiązywała dużą wagę do planowania Kongresu.  W ankiecie na temat planowania Kongresu wzięło udział 16 z 19 członków Rady Federacji (84% uczestnictwa).  Z podsumowania ankiety wynikało, iż Rada Federacji uważała że Kongresy powinny być przeznaczone dla lekarzy ze Wschodu,  Zachodu i z Polski, przy czym większy nacisk powinien być położony na potrzeby lekarzy polskich ze Wschodu, niż na pozostałe kategorie uczestników.  Za szczególnie ważne przy układaniu programu IV Kongresu Rada uważała zaplanowanie sesji na tematy współpracy międzynarodowej oraz sesji, w czasie których zostanie dokonany przegląd najnowszych osiagnięć w medycynie, zwłaszcza w podstawowych naukach medycznych; Zdaniem Rady Federacji Kongres powinien koncentrować sie na jednym temacie, a nie rozpraszać sie na wiele dziedzin.  Odpowiedzi na ankietę wskazywały, że spotkania towarzyskie i część turystyczna są ważnymi elementami Kongresu.  Zdaniem członków Rady, Kongresy Polonii Medycznej powinny się odbywać raz na trzy lata.

Na zebraniu Rady Federacji w Lille w roku 1994 podjęto decyzję zlecającą międzynarodową rejestrację Federacji, z sugestią afiliacji ze Światową Organizacją Zdrowia (WHO).  Na zebraniu Rady Federacji w Paryżu w roku 1996 i nastepnie korespondencyjnie, uznano międzynarodową afiliację Federacji za jeden z głównych priorytetów działania.  Motywacją było przekonanie, że międzynarodowa ranga Federacji będzie wyższa w wyniku uznania jej przez Światową Organizację Zdrowia, wyrażonego przez „afiliację” lub „rejestrację”.  W wyniku kontaktów i korespondencji ze Światową Organizacją Zdrowia, możliwości takiej afiliacji w przypadku naszej Federacji okazały się jednak ograniczone do uzyskania „statusu stosunków roboczych” z WHO.  Federacja nawiązała takie stosunki w maju 1997 roku przez przystąpienie do projektu „International Collaboration on Medical Education and Practice” na tej podstawie, że prawie wszystkie stowarzyszenia należące do Federacji prowadzą działalność szkoleniową dla lekarzy, obejmującą fundusze stypendialne, seminaria, konferencje i sympozja, podnoszące kwalifikacje zawodowe członków.  Dla udokumentowania tej działalności na skalę Federacji, założono i prowadzono przez następne lata na stronie internetowej Federacji bieżący rejestr referatów naukowych, wygłoszonych na imprezach organizowanych przez związki federacyjne.

W grudniu 1997 roku Federacja zgłosiła również akces i została następnie przyjęta do „Council for International Organisations of Medical Sciences” (CIOMS). CIOMS jest ośrodkiem koordynacyjnym dla stowarzyszeń międzynarodowych i instytucji krajowych, współpracującym z Narodami Zjednoczonymi i ich agencjami, szczególnie UNESCO i WHO, popierającym działalność międzynarodową w dziedzinie nauk medycznych.

Równoległym torem posuwały się działania zmierzające do nadania Federacji statusu formalnie działającej i uznanej organizacji niedochodowej, zwolnionej od płacenia podatków.  Wcześniejsze starania zarejestrowania Federacji w Anglii, Francji lub Szwecji, skąd wywodził się rodowód Federacji i gdzie były siedziby pierwszego prezesa i pierwszego skarbnika Federacji,  nie powiodły się z przyczyn formalnych (warunek aby wszyscy członkowie zarządu Federacji byli mieszkańcami kraju w którym jest dokonana rejestracja).  Takich przeszkód formalnych nie stwarzała rejestracja w Stanach Zjednoczonych.  Na zebraniu Rady Federacji w Wilnie w czerwcu 1998 roku zadecydowano przeprowadzić rejestrację Federacji w Chicago.  Związek chicagowski w grudniu tegoż roku dokonał takiej rejestracji Federacji w stanie Illinois, USA.  Na wybór Chicago jako miejsca rejestracji miał również wpływ fakt, że ówczesny skarbnik Federacji był rezydentem Chicago i konto bankowe Federacji znajdowało się już wówczas (i nadal znajduje się) w Chicago.

Sprawa finansów Federacji wymaga dodatkowej wzmianki.  Przez pierwsze trzy lata swojego istnienia Federacja nie posiadała konta bankowego.  W czasie obecnej kadencji (w lutym 1997) takie konto zostało założone w Manufacturers Bank w Chicago przez ówczesnego skarbnika Federacji.  Skarbnik wykazał wielką aktywność, uzyskując zebranie zaległych składek od wszystkich związków należących do Federacji (składki członkowskie były i są nadal jedynym źródłem przychodu Federacji).  Na zebraniu

Z innych zasługujących na podkreślenie wydarzeń, jakie miały miejsce w tym okresie, należy wymienić Kronikę Federacji. W czasie obecnej kadencji zapadła decyzja Rady o zaprowadzeniu w internecie Kroniki Federacji.  Format Kroniki był przedstawiony Radzie Federacji do zaakceptowania i został przez Radę zatwierdzony.  Utrzymywana na bieżąco kronika wydarzeń, w formacie zatwierdzonym przez Radę Federacji, została założona na stronie internetowej Federacji.

Podczas kadencji 1996-1998 wprowadzono następujące zmiany do statutu Federacji:

• funkcje prezesa, sekretarza i skarbnika nie mogą przekraczać dwóch kolejnych kadencji;
• Rada Federacji spotyka się conajmniej raz na dwa lata, a nie corocznie;
• quorum Rady pozostaje 70% jak poprzednio, ale w razie braku quorum zebranie odbywa się w drugim terminie, jeżeli reprezentowana jest conajmniej połowa organizacji członkowskich;
• organizacje liczące poniżej 50 członków będą miały 1 delegata, a organizacje liczące powyżej 300 członków – 3 delegatów do Rady Federacji;
• funkcja wiceprezesa będzie obsadzana w drodze wyborów, a nie rotacji;
• zostanie powołana 3-osobowa komisja rewizyjna;
• do celów Federacji dodano organizację spotkań i konferencji dla Polonii medycznej.

W latach 1996-1998 Federacja przechodziła okres kształtowania się organizacyjnego.  Osiągnięto w tym czasie podstawowe standardy organizacyjne, jak formalna rejestracja Federacji jako organizacji niedochodowej, zwolnionej od płacenia podatków; posiadanie konta bankowego; regularne ściąganie składek członkowskich, budżet i formalne podejście do kontroli finansowej; statut organizacji poddawany poprawkom wynikającym ze zmian sytuacyjnych; regularnie wydawany i rozprowadzany biuletyn informacyjny; własna utrzymywana na bieżąco witryna internetowa.

Głównymi faktycznymi osiągnięciami tego okresu była ekspansja Federacji więcej niż podwajająca liczbę jej członków oraz przejęcie przez Federację przewodnictwa organizacji Kongresów Polonii Medycznej, wynikłe z nawiązania owocnych stosunków z Naczelną Izbą Lekarską i z organizatorami pierwszych dwóch Kongresów Polonii Medycznej.

Sprawozdanie z tego okresu działalności Rady Federacji wymaga podkreślenia czynnego udziału członków Rady w dyskusjach i podejmowaniu decyzji.  Jak wspomniano wyżej, udało się uzyskać bardzo dobre uczestnictwo członków Rady w formalnych (wymaganych statutowo) głosowaniach i w nieformalnych ankietach.  Można stwierdzić, że organem zarządzającym Federacją stała się rzeczywiście Rada Federacji, tak jak tego wymaga statut Federacji.  Jakkolwiek duża część pracy spadała na prezesa – jak to zwykle bywa w tego rodzaju organizacjach – to udział sekretarza w dzieleniu ciężaru pracy organizacyjnej był w tym przypadku równy udziałowi prezesa.